Τι Είναι το Κάρμα;

Ένα γλυκό κουνουπάκι ενοχλεί τον ύπνο μου. Ξυπνάω και το κυνηγώ με μισόκλειστα μάτια στο δωμάτιο, βρίζοντάς το και σφίγγοντας δυνατά στην παλάμη μια παντόφλα. Το βρίσκω. Το σκοτώνω. Ενώ περίμενα ότι θα γυρνούσα ήρεμη στον ύπνο μου, ένα πράγμα γυρνά στο μυαλό μου. Επηρεάστηκε το κάρμα μου και θα γυρίσω κουνούπι σε επόμενη ζωή; Έπρεπε μήπως να ξυπνήσω κάποιον άλλον να το σκοτώσει για εμένα και να κουβαλήσει εκείνος το κακό κάρμα; Σατανικό. Αυτό έπρεπε να είχα κάνει.

Μπορεί μόνο εγώ να το σκέφτομαι. Σίγουρα όμως έχετε πει ή ακούσει κάποια στιγμή στη ζωή σας «μη το κάνεις, θα έχεις κακό κάρμα» ή «είναι το κάρμα μου, δεν μπορώ να κάνω αλλιώς» ή «karma is a bitch» και άλλα τέτοια. Μεταξύ σοβαρού και αστείου θεωρώ πως όλοι (;) καταλαβαίνουμε ότι οι πράξεις μας έχουν κάποιο αντίκτυπο.

Τι είναι όμως ακριβώς το κάρμα και πως λειτουργεί;

Ο Νόμος του Κάρμα

Τι σημαίνει;

Στα σανσκριτικά η λέξη κάρμα σημαίνει δράση και είναι μία από τις βασικές ιδέες των ανατολικών θρησκειών και φιλοσοφιών (Τζαϊνισμός, Ινδουισμός, Βουδισμός). Στηρίζεται στον κύκλο δράσης και αντίδρασης - κάθε πράξη που κάνει κάποιος, θα τον επηρεάσει κάποια στιγμή στο μέλλον. Σαν ένα φρίσμπι θα πω εγώ, για να καταλαβαινόμαστε. Κάθε ενέργεια γυρνά πίσω στον αρχικό της αποστολέα.

Οι ελληνικές παροιμίες λένε «όπως έστρωσες θα κοιμηθείς», «ό,τι σπείρεις θα θερίσεις», «ό,τι νήμα υφάνεις, τέτοιο πανί θα βγει» και περιγράφουν σοφά την βασική αρχή του κάρμα, του αιτίου και του αποτελέσματος.

Πώς λειτουργεί;

Δράση είναι κάθε τι που κάνουμε, λέμε ή σκεφτόμαστε. Σύμφωνα με τον Ινδουισμό υπάρχουν τρία είδη κάρμα. Sanchitta αφορά τις πράξεις του παρελθόντος, που δεν μπορούν να αλλάξουν. Prarabdha έχει να κάνει με το παρελθοντικό κάρμα που είναι υπεύθυνο για το σημείο που βρίσκεσαι σήμερα και δεν μπορεί να αποφευχθεί. Τέλος, Agami είναι το κάρμα που δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι στο παρόν, όλες οι αποφάσεις που παίρνουμε στο τώρα.

Οι δράσεις από μόνες τους δεν δημιουργούν καλό ή κακό κάρμα. Η πρόθεση και το πλαίσιο στο οποίο εκτελούνται είναι πιο σημαντικά. Οι καλές ενέργειες δεν σημαίνει απαραίτητα ότι δημιουργούν καλό αποτέλεσμα, γιατί μπορεί να γίνονται με εγωιστικά κίνητρα. Αντίστοιχα, μια κακή θεωρητικά πράξη δεν σε καταδικάζει αυτόματα γιατί μπορεί να έγινε με αγνή πρόθεση.

Όπως είπε ο Βούδας,

«Αν με αγνό νου κάποιος μιλάει ή πράττει, ευτυχία τον ακολουθεί, όπως η σκιά του που ποτέ δεν φεύγει.» 

«Αν με διεφθαρμένο νου κάποιος μιλάει ή πράττει, δυστυχία τον ακολουθεί, όπως ο τροχός της βοϊδάμαξας ακολουθεί το βόδι».

Άξιοι της Μοίρας μας

Τι να κάνεις και εσύ λοιπόν που γεννήθηκες με κακό κάρμα; Σηκώνεις του ώμους και λες πως το κάρμα σου φταίει για ό,τι κακό σου συμβαίνει και δεν μπορείς να κάνεις τίποτα. «Θεού θέλοντος», «Θεία βούληση», «της μοίρας μου γραφτό» λέμε και αυτόματα αφαιρούμε από τον άνθρωπο τη δύναμή του.

Σε πολλές θρησκείες η μοίρα των ατόμων, η τιμωρία ή η ανταμοιβή τους, εναποτίθενται στα χέρια του θεϊκού στοιχείου. Για το νόμο του Κάρμα αυτό δεν ισχύει. Καμία θεϊκή βούληση ή ανώτερη δύναμη δεν παρεμβαίνει στη σχέση πράξης και αναπόφευκτου αποτελέσματος.

Ο άνθρωπος έχει την δύναμη να επηρεάσει το κάρμα του και να αλλάξει την τροπή των γεγονότων. Το κάρμα δεν είναι ούτε η μοίρα ούτε το πεπρωμένο. Φυσικά δεν μπορείς να αλλάξεις το παρελθόν, αλλά οι συνειδητές ηθικές πράξεις του παρόντος, μπορούν και επηρεάζουν το μέλλον σου.

Η θεωρία του κάρμα, αποσπασμένη από το θεϊκό παράγοντα, δίνει στον άνθρωπο τα ηνία της ζωής του και την πλήρη ευθύνη για τα όσα του συμβαίνουν. Οπότε όχι, δεν είναι ο άνθρωπος έρμαιο της μοίρας του, καταδικασμένος να ζει μια ζωή προδιαγεγραμμένη.

Το Κάρμα ως Εργαλείο Εξέλιξης

Σύμφωνα με την Ινδουιστική φιλοσοφία οι samskaras, τα αποτυπώματα δηλαδή των προηγούμενων ζωών μας (εντυπώσεις, αναμνήσεις, ψυχολογικά τραύματα), καθορίζουν το πλαίσιο στο οποίο γεννιόμαστε - χώρα, οικογένεια, ιδιοσυγκρασία και πάει λέγοντας. Πάντα το πλαίσιο αυτό ευνοεί την εξέλιξη και είναι στο χέρι του ατόμου να βρει το πώς ακόμα και οι δύσκολες συνθήκες (κυρίως αυτές) είναι εκεί για να τον εξελίξουν. Κάθε τι που κάνουμε σε αυτή τη ζωή δημιουργεί τα καρμικά αποτυπώματα της επόμενης.

Καταλαβαίνω πως η θεωρία των μετενσαρκώσεων είναι λίγο «δύσπεπτη» για τον δυτικό νου. Δεν χρειάζεται όμως να πιστεύει κανείς σε προηγούμενες και επόμενες ζωές για να μπορέσει να παραδεχτεί τη μεγάλη σοφία της φιλοσοφίας του κάρμα.

Οι πράξεις και οι σκέψεις μας διαμορφώνουν τη ζωή και το μέλλον μας. Το «κακό» και το «καλό» μας κάρμα, οι ευτυχισμένες και οι πιο δυσάρεστες στιγμές μας, συνέβαλαν στο να φτιάξουν το άτομο που είμαστε σήμερα. Κάθε στιγμή είναι αποτέλεσμα του παρελθόντος και σπόρος για το μέλλον. Εμείς και μόνο εμείς είμαστε υπεύθυνοι για την ευτυχία μας.

Με βάση αυτά τελικά..... έχουμε ό,τι αξίζουμε!

Να ξέρεις πως με πόνεσε να το γράψω, όσο σε πόνεσε να το διαβάσεις.

Και για να κλείσω...

Ας διευκρινίσω πώς όσο πανούργα ιδέα και αν ήταν, όχι, το να πω σε άλλον να σκοτώσει το κουνουπάκι δεν θα με γλίτωνε από το κακό κάρμα. Μόνο και μόνο η πρόθεσή μου με πρόδωσε.